Andora, oficjalnie Księstwo Andory, to malownicze państwo położone w sercu Pirenejów, pomiędzy Francją a Hiszpanią. Z powierzchnią 468 km², nieco mniejszą niż Warszawa, i populacją około 80 tysięcy mieszkańców, porównywalną z liczbą ludności Krakowa, Andora jest jednym z najmniejszych krajów Europy. Kraj ten składa się z siedmiu parafii: Andorra la Vella, Escaldes-Engordany, Sant Julià de Lòria, La Massana, Santa Coloma, Ordino i Pas de la Casa.

Historia Andory sięga czasów średniowiecza, kiedy to była znana jako Dolina Andory. Dewiza państwa, „Virtus Unita Fortior”, co oznacza „Cnota zjednoczona jest silniejsza”, odzwierciedla ducha jedności i współpracy mieszkańców. Kraj ten charakteryzuje się górzystym krajobrazem, z średnią wysokością 1996 m n.p.m., co czyni go idealnym miejscem dla miłośników sportów zimowych i turystyki górskiej.

Mimo niewielkich rozmiarów, Andora oferuje bogactwo atrakcji. Turyści mogą zwiedzać miasteczka, korzystać z doskonale przygotowanych stoków narciarskich, licznych szlaków turystycznych, a także relaksować się w luksusowych kompleksach spa czy licznych jeziorach. Dodatkowo, kraj ten jest strefą wolnocłową, co przyciąga entuzjastów zakupów z całego świata.

Podczas mojej dwudniowej wizyty w Andorze, do które przybyłam podróżując z Barcelony, planowałam zwiedzić jedynie stolicę i jej najbliższe okolice. Jednak dzięki gościnności mojego gospodarza, miałam okazję odkryć znacznie więcej urokliwych miejsc, oddalonych od centrum stolicy, które ukazały mi piękno tego niewielkiego, ale fascynującego kraju.

Informacje praktyczne

• Nie jest członkiem Unii Europejskiej, ale walutą obowiązującą jest euro (€).
• Nie należy do strefy Schengen, jednak dla obywateli UE wystarczy dowód osobisty lub paszport. Na granicy mogą się zdarzyć kontrole celne, ponieważ Andora jest strefą wolnocłową
• Językiem urzędowym jest kataloński, ale wiele osób mówi po hiszpańsku, francusku i angielsku.
• Strefa czasowa taka sama jak w Polsce (GMT+1, latem GMT+2).
• Gniazdka elektryczne są takie same jak w Polsce (typ F, napięcie 230V).
• Kraj nie posiada własnej armii – ochronę granic zapewniają Hiszpania i Francja.
• Stolicą jest Andorra la Vella, „Stara Andora”, najwyżej położona stolica Europy (1023 m n.p.m.).
• Andora słynie z łagodnego klimatu latem i dobrych warunków narciarskich zimą.
• To właśnie narciarstwo jest sportem narodowym w tym kraju, który regularnie gości zawody Pucharu Świata.
• Koszty połączeń, wiadomości czy Internetu w telefonie są bardzo wysokie, dlatego warto pobrać sobie np. niezbędne mapy wcześniej. W stolicy można też znaleźć darmowe hotspoty.

Podróż

Lot

Andora nie posiada lotniska, więc najbliższe porty lotnicze to:

• Barcelona-El Prat (Hiszpania) – ok. 200 km, około 3 godziny drogi.
• Toulouse-Blagnac (Francja) – ok. 180 km, około 3 godziny drogi.
• Girona-Costa Brava (Hiszpania) – ok. 200 km, około 3,5 godziny drogi.

Z lotniska można dostać się do Andory autobusem (Andbus, Directbus) lub wynajętym samochodem.

Samochód

Do księstwa można dostać się jedynie drogą lądową. Podróż z Polski zajmie około 24 godzin nieprzerwanej jazdy. Z Francji do Andory prowadzi malownicza, ale kręta droga przez Pireneje, która zimą może być utrudniona. W okresie tym konieczne mogą być łańcuchy śniegowe na oponach. W kraju nie ma autostrad i nie obowiązują opłaty drogowe. Jest tutaj tylko około 200 km dróg asfaltowych. Aby przejechać to malutkie państwo z północy na południe i z wschodu na zachód (czy odwrotnie) wystarczy około 2 godzin.

Transport publiczny

• Nie ma linii kolejowych – najbliższa stacja znajduje się w L’Hospitalet-près-l’Andorre (Francja).
• Do Andory kursują autobusy międzynarodowe z Hiszpanii i Francji.
• W samej Andorze działa dobrze rozwinięta sieć autobusów międzymiastowych, kursujących między głównymi miejscowościami.

Zakwaterowanie

Andora ma dobrze rozwiniętą bazę noclegową – od hoteli luksusowych po pensjonaty i schroniska. Ceny hoteli zaczynają się od ok. 50-70 EUR za noc w standardowych warunkach, a w sezonie zimowym mogą być wyższe. Największy wybór noclegów jest w stolicy Andorra la Vella oraz w popularnych kurortach narciarskich Soldeu, Pas de la Casa i Arinsal.

Komunikacja publiczna (w kraju)

W Andorze nie ma metra ani pociągów, ale kursują autobusy publiczne (Línies Regulars). Ceny biletów wahają się od 1,85 EUR do 6 EUR w zależności od trasy. Taxi są dostępne, ale dość drogie – krótkie kursy zaczynają się od około 10 EUR.

Ceny

Andora jest strefą wolnocłową, więc niektóre produkty są tańsze niż w krajach sąsiednich, zwłaszcza alkohol, papierosy, paliwo i perfumy.

Przykładowe ceny:

• Benzyna: 1,15-1,30 EUR/litr (tańsza niż w Hiszpanii i Francji).
• Chleb: 1,5-2 EUR.
• Ser: 7-12 EUR/kg.
• Wędlina: 10-15 EUR/kg.
• Piwo w barze: 2-4 EUR.
• Kolacja w restauracji: 15-30 EUR/osoba.
• Skipass dzienny (zima): 40-60 EUR.

Atrakcje

Andora, mimo swoich niewielkich rozmiarów, kryje w sobie mnóstwo atrakcji. Dla ułatwienia podzieliłam atrakcje według parafii, co może być pomocne przy planowaniu zwiedzania. Jeśli kiedyś wrócę do Andory samochodem, na pewno nadrobię te miejsca, które leżą dalej od stolicy i do których nie dotarłam ze swoim hostem.

Andorra la Vella

• Rzeźba „La Noblesse du Temps” – dzieło Salvadora Dalego przedstawiające topniejący zegar, symbolizujące upływ czasu.
• Most Paris – nowoczesna konstrukcja łącząca brzegi rzeki Valira, z podświetlanym napisem z nazwą stolicy.

• Pomnik „7 poetów” – instalacja artystyczna symbolizująca harmonię i refleksję, efektownie podświetlana nocą.

• Casa de la Vall – XVI-wieczny kamienny dom, dawniej należący do rodziny szlacheckiej, obecnie siedziba rządu. W jego wnętrzu znajdują się unikalne późnogotyckie freski. To tutaj przechowywane są klucze do siedmiu parafii kraju.

• Kościół Sant Esteve – świątynia z charakterystyczną dzwonnicą, położona w centrum miasta, pochodząca z IX wieku.

• Szlak Rec del Solà – łatwa trasa piesza o długości około 5 km, oferująca panoramiczne widoki na dolinę Andory. Częściowo biegnie wzdłuż kanału nawadniającego i ogrodów warzywnych. Na szlaku znajduje się punkt piknikowy z pięknym widokiem na stolicę. Wykorzystałam popołudnie drugiego dnia mojej wizyty, kiedy pożegnałam się już z gospodarzem i czekałam na podróż do domu, by odbyć tę wędrówkę.

• Sant Vincenc d’Enclar – kościół górujący nad miastem, będący celem mojej ekspedycji.

• Sant Coloma – najstarszy kościół w Andorze, z IX-wieczną dzwonnicą; także jeden z punktów mojej wędrówki.

Moja trasa: Most Paris – Caldea Spa – Rec del Solà – kościół Sant Vincenc d’Enclar – kościół Sant Coloma – dworzec autobusowy. Długość: około 10 km, czas: 4 godziny (z licznymi przystankami, zdjęciami i plecakiem „z całym dobytkiem” 😉).

Escaldes-Engordany

• Caldea – jedno z największych termalnych spa w Europie, oferujące relaks w wodach termalnych o temperaturze przekraczającej 60°C.

• Kościół Sant Miquel d’Engolasters – XIII-wieczna świątynia z charakterystyczną romańską architekturą, wpisana na listę dziedzictwa kulturowego Andory.

• Centre d’Art d’Escaldes-Engordany (CAEE) – centrum sztuki prezentujące lokalne i międzynarodowe dzieła.
• Muzeum Carmen Thyssen Andorra – galeria sztuki z bogatą kolekcją malarstwa.
• Most d’Engordany – historyczny most oferujący malownicze widoki na okolicę.

Encamp

• Kościół Sant Miquel de la Mosquera – zabytkowa świątynia z unikalnymi elementami architektonicznymi.
• Kościół Santa Eulàlia – znany z najwyższej dzwonnicy w kraju.
• Jezioro Engolasters – malownicze jezioro położone na wysokości 1616 m n.p.m., powstałe w depresji lodowcowej, idealne miejsce na spacery i relaks.

• Dolina Madriu-Perafita-Claror – jedyny obiekt w Andorze wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, oferujący liczne szlaki turystyczne.

Canillo

• Sanktuarium Matki Bożej z Meritxell – narodowe sanktuarium Andory, poświęcone patronce kraju, z nowoczesną architekturą odbudowaną po pożarze. Legenda głosi, że powstało na dawnym polu różanym, które wskazała sama Madonna.

Ordino

• Mirador Roc del Quer – platforma widokowa na wysokości 1920 m n.p.m., z zawieszoną platformą i rzeźbą myśliciela, oferująca spektakularne widoki na doliny Montaup i Valira d’Orient. Atrakcja stanowiąca wyzwanie dla osób z lękiem wysokości, ale warto się przełamać.

• Muzeum Casa d’Areny-Plandolit – historyczna rezydencja ukazująca życie arystokracji andorskiej.
• Park Naturalny Sorteny – obszar chroniony z bogatą florą i fauną, idealny dla miłośników przyrody.

La Massana

• Szczyt Pic Alt de la Coma Pedrosa – najwyższy punkt w Andorze, osiągający 2946 m n.p.m., popularny wśród entuzjastów górskich wędrówek.
• Ośrodek narciarski Pal Arinsal – popularny kompleks narciarski z trasami dostosowanymi do różnych poziomów zaawansowania, położony na wysokości 1550 m n.p.m.

Andorskie stoki narciarskie uważane są za jedne z najlepszych w Europie – trzeba będzie się kiedyś o tym przekonać! 😃🎿

Sant Julià de Lòria

• Muzeum Tytoniu – placówka prezentująca historię uprawy i produkcji tytoniu w regionie.
• Naturlandia – park przygód oferujący różnorodne atrakcje na świeżym powietrzu, w tym najdłuższy tor saneczkowy na świecie.

Andora, choć niewielka, ma do zaoferowania zaskakująco wiele – od malowniczych krajobrazów, przez historyczne zabytki, aż po doskonałe warunki do aktywnego wypoczynku. Dwa dni to zdecydowanie za mało, by odkryć wszystkie jej atrakcje, ale wystarczyły, by poczuć niezwykły klimat tego górskiego księstwa. Jeśli kiedyś wrócę, to na pewno z planem odwiedzenia miejsc, na które tym razem zabrakło czasu – a może i z nartami w bagażniku. 😉