Klejnot południowych Włoch, jak często mówi się o stolicy Kampanii i prowincji Neapol, zachwyca różnorodnością kulturową, kulinarną oraz zabytkową. To miejsce pełne kontrastów, wypełnione gwarem i zapachem pizzy. Miasto pod patronatem pięćdziesięciu kilku świętych i Maradony, a może przede wszystkim jego 😉. Kierunek podróży, który ze względu na panujący tam chaos nie każdemu może przypaść do gustu, a zdecydowanie każdy powinien dać mu szanse.

Neapol został założony jako Partenope w VIII w. p.n.e. przez Greków. Następnie został przejęty przez Cesarstwo Rzymskie, był stolicą Królestwa Neapolu, Królestwa Obojga Sycylii, a w II połowie XIX w. stał się częścią Królestwa Włoch. Zlokalizowany jest nad Zatoką Neapolitańską, pomiędzy wulkanem Wezuwiusz a Polami Flegrejskimi – kalderą superwulkanu. To tu wykształcił się język neapolitański, a już od czasów starożytnych uznawany jest za jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych Europy, mający ogromny wpływ na różnorodne dziedziny wiedzy, sztuki czy kuchni. W mieście znajduje się wiele najstarszych uczelni, m.in. Uniwersytet Fryderyka II – najstarsza szkoła wyższa w Europie oraz słynna neapolitańska szkoła operowa. Obecnie jest to główny ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy południowej Italii, przyciągający turystów z całego świata.

Informacje praktyczne

• Podróżując do Włoch, Neapolu, trzeba posiadać ważny dowód osobisty bądź paszport.
• Obowiązującą walutą jest euro.
• W większości miejsc nie ma problemu z płatnością kartą.
• Na miejscy porozumiemy się w języku włoskim, wiele osób zna także, przynajmniej podstawowy, angielski.
• Obowiązuje taki sam czas jak w Polsce
• Gniazdka elektryczne są takie same jak w Polsce.
• Średnia temperatura w ciągu roku nie spada poniżej 10 stopni w dzień oraz 5 w nocy. Najzimniejszym miesiącem jest styczeń, a najcieplejszymi lipiec i sierpień, gdy temperatura nie spada poniżej 20 stopni oraz jest największe usłonecznienie.
• Najwięcej deszczu możemy spodziewać się w listopadzie i grudniu.
• Temperatura morza rzadko spada poniżej 12 stopni, średnioroczna dobowa wynosi około 20 stopni, najchłodniejszą będąc w lutym.
• Najbardziej optymalnymi miesiącami będą maj oraz wrzesień i październik.
• Na zwiedzenie samego miast potrzeba 2-3 dni, jeśli natomiast planuje się także wycieczkę na Wezuwiusza, Pompei czy np. miasteczek Wybrzeża Amalfitańskiego to warto przeznaczyć na podróż cały tydzień.
• W Neapolu jest większe prawdopodobieństwo wpadnięcia pod pędzący skuter, niż zostanie okradzionym, jednak i takie przypadki się zdarzają. Dlatego należy zachować zdrowy rozsądek i uważać by samemu się nie narażać.

Podróż

Lot

Bezpośredni lot z Polski (Warszawy Wrocław, Katowice czy Kraków) trwa 2-2,5 godziny. Można także dostać się tam pośrednio. My polecieliśmy tam z przesiadką w Bergamo. Jest to także miasto warte zobaczenia, a 6-8h wystarczy by je zwiedzić. Ale o nim w innym artykule 😉

Samochód

Miłośników podróży samochodem może skusi około 1700 km trasa z Wrocławia czy Katowic. Oczywiście z innych miast odpowiednio więcej/mniej 😉 Prowadzi ona przez Czechy i Austrie, a po drodze można zwiedzić m.in. Brno, Wiedeń, Wenecje czy Florencje oraz wiele innych miejsc. W zależności od obranej drogi i upodobań, można także przejechać trochę więcej kilometrów i odwiedzić Salzburg czy Innsbruck.

Transport publiczny

Podróż autobusem będzie trwać 23-30 godzin i wiąże się z wieloma przesiadkami (najmniej znalazłam dwie).

Zakwaterowanie

Neapol jest miastem turystycznym, posiadającym rozwiniętą bazę turystyczną. Nie powinno więc być problemu ze znalezieniem noclegu spełniającego nasze potrzeby.

Komunikacja

W mieście i jego okolicach funkcjonuje dobrze zorganizowana sieć komunikacyjna. Składają się na nią dwie linie metra: 1 i 6. Jest to nie wątpliwie jeden z najlepiej działających i najszybszych sposobów przemieszczania się po mieście. A ponad to, warto z niego skorzystać ze względu na walory artystyczne. Wiele stacji, dzięki projektowi „Stacje Sztuki” zostało przekształconych w piękne dzieła. Linią 1 dojedziemy do wielu ważnych punktów na mapie miasta.

Kolejnym środkiem transportu w Neapolu są kolejki liniowo-terenowe funicolare, Najczęściej podróżuje się nimi po górzystej części miast. Z okien jej wagoników możemy podziwiać zapierający dech w piersiach widok na niższe tereny.

W stolicy Kampanii można poruszać się także autobusami i tramwajami. Nie jest to jednak najbardziej komfortowy sposób przemieszczania się. Ze względu na korki, bardzo rzadko autobusy przyjeżdżają na czas oraz często mają zmienione trasy. Natomiast tramwaje jeżdżą tylko po 3 liniach.

Koszt podróży publicznym transportem zależy od dystansu i terytorium. Najtańszy bilet wewnątrz centrum to koszt 1,1 euro, a ważny przez 90 min – 1,6 euro. Warto rozważyć kupno całodniowego biletu (4,50 euro (pozwalający łączyć różne środki transportu)) bądź tygodniowego (15,80 euro) (ceny z dn. 13.04.2024). Bilety możemy nabyć: w automatach na stacjach metra oraz przy stacjach kolejki linowej, a także w kioskach lub punktach sprzedaży oznaczonych literą T, od słowa Tabaccheria (niekiedy punkty znajdują się wewnątrz barów).

Aby dostać się do okolicznych miejscowości najlepiej skorzystać z pociągów podmiejskich. Obowiązują w nich specjalne taryfy biletowe.

Natomiast z lotniska do centrum kursuje specjalny autobus, kosztujący 5 euro. Można także dojechać, jak najbliżej komunikacją miejską i kawałek przejść się bądź skorzystać z taksówki.

Jazda samochodem po mieście to sposób przemieszczania się dla osób z mocnymi nerwami i wolno irytujących się. Neapolitańscy kierowcy charakteryzują się specyficznym stylem jazdy, w tym nagminnym używaniem klaksonów, wymuszaniem pierwszeństwa (zresztą, nie wiem czy inaczej dałoby się włączyć do ruchu 😉) oraz licznymi skuterami, które często pojawiają się znikąd, a ich stan techniczny budzi zastrzeżenia (lekko określając temat).

Ceny

Jak już wspominałam, w mieście i okolicach bez problemu można płacić kartą. Ceny są raczej 1,5 lub 2 razy wyższe niż w Polsce. Przykładowo (ceny orientacyjne): woda 1,5l -1-1,5 EUR, chleb pszenny – 1,5 EUR, a wieloziarnisty – 2,35 EUR, wędlina 13 EUR/kg, ser żółty 7-10 EUR/kg, mleko – 1,5 EUR/l, pomidory –2 EUR/kg, banany – 2 EUR/kg, jabłka – 2 EUR/kg, butelka piwa – 2 EUR, butelka wina – 6 EUR, czekolada – 1,5-3 EUR, obiad 12-30 EUR/osoba (bardzo często do rachunku jest doliczana opłata serwisowa 1-2 EUR).

Kulinarny symbol, czyli pizzę neapolitańską, zjemy od około 5,5 EUR za Margheritę, po 7-10 EUR za inny rodzaj tego przysmaku w mniejszych, przydrożnych restauracjach, gdzie często je się na stojąco bądź do 15 EUR w droższych miejscach. W tym pierwszym przypadku możemy polecić Spuzzuliann pe’ Tuledo przy via Toledo, natomiast w drugim Pizzeria e Trattoria del Purgatorio przy Via dei Tribunali.

Atrakcje

Zamki: Castel Sant’ Elmo, Castel Nuovo (Nowy Zamek) oraz Castel dell’Ovo (Zamek Jajeczny)

Neapol był nazywany Miastem Siedmiu Zamków, które kiedyś służyły do obrony Zatoki Neapolitańskiej przed atakami z morza.

Z Castel Sant’ Elmo rozpościera się piękny widok na Neapol oraz zatokę i głównie dlatego warto tam wejść. Castel Nuovo przypomina bajkowy, średniowieczny zamek i znajduje się niedaleko Galerii Umberto I, nad wodą. Znajduje się w nim muzeum miejskie. Natomiast Castel dell’Ovo, zlokalizowany na wysepce Megaride, jest najstarszym zamkiem w mieście. Nazwa zabytku związana jest z legendą mówiącą o tym, że rzymski poeta Wergiliusz umieścił w jego fundamentach małą klatkę z zamkniętym w niej jajkiem. Dopóki będzie ono całe, dopóty miasto będzie bezpieczne.

Wnętrza zamków podobno nie robią wielkiego wrażenia, dlatego Castel Nuovo i dell’Ovo podziwialiśmy tylko z zewnątrz. Jednak dla panoramy oraz by nasza wejście pod Castel Sant’ Elmo nie poszło „na marne” zdecydowaliśmy się wejść za jego bramy (bilet normalny: 2,5 EUR, ulgowy 2 EUR). Z murów rozpościera się widok na wszystkie strony miasta, ukazując jego ogrom i różnorodność. Na zamek można też dostać się za pomocą Funicolare di Montesanto, jednak spacerując uliczkami, można obserwować życie mieszkańców.

Pałac Królewski (Palazzo Reale di Napoli)

Siedziba hiszpańskich namiestników przez ponad 150 lat a po 1734 jedna z rezydencji królewskich Dynastii Burbonów mieści się przy Placu Plebiscytu. Z wnętrza niepozorny, we wnętrz skrywa prawdzie piękno, godne królewskiej rodziny. Imponujące klatki schodowe, wystawne pomieszczenia pełne cennych eksponatów zachwycą niejednego zwiedzającego.

Bazylika królewska

Naprzeciwko pałacu znajduje się Bazylika San Francesco di Paola. Wzorowany na rzymskim Panteonie okrągły kościół posiada też dwie boczne kaplice. A po jego obu stronach rozciągają się półkoliste kolumnady niczym na placu św. Piotra w Watykanie.

Via Toledo

Najbardziej reprezentacyjna ulica Neapolu, przy której znajduje się wiele ważnych budynków, sklepów czy restauracji. Rozpoczyna się przy Placu Dantego, a kończy przy Placu Trieste e Trento, niedaleko od Placu del Plebiscito

Galeria Umberto I

XIX-wieczna galeria handlowa, wzorowana na Galerii Wiktora Emanuela II w Mediolanie znajduje się przy via Toledo z jednej strony, a wychodząca na Castel nuovo z drugiej.

^{Galeria Umberto I}

Katedra św. Januarego (Duomo di Napoli) oraz wczesnochrześcijańskie baptysterium

Wśród 52 oficjalnych patronów (niektórzy dopowiadają, że 53 jest Maradona), najważniejszym jest święty January (San Gennaro). Zginął on męczeńską śmiercią w IV wieku, a jego krew, według tradycji zebrana przez jedną z kobiet, przechowywana jest w relikwiarzu w neapolitańskiej katerze. W miejscu tym, głownie 19 września, dokonuje się tzw. „Cud Świętego Januarego” zwanego też „Cudem krwi św. Januarego”. W tym dniu, krew świętego znajdująca się w ampułce przemienia się z postaci skrzepniętej na płynną. Wierzy się, że zamiana ta zapewnia miastu pomyślność i chroni przed kolejną erupcją Wezuwiusza. Zdarzyły się lata, gdy krew nie uległa przemianie np. w 1944 – gdy wybuch wulkan, 1980 – kiedy nastąpiło trzęsienie ziemi w Napolu czy w 2019 – przed pandemią COVID-19.

Jest to bardzo ciekawy kościół i warto do niego wejść nie tylko ze względu na relikwie czy darmowy wstęp.

Ponado, do katedry przylega powstałą w VI wieku, wczesnochrześcijańskiej bazyliki (wł. Basilica di Santa Restituta). Jej wnętrzu skrywa jedno z najstarszych chrześcijańskich baptysteriów i wczesnochrześcijańskie mozaiki.

San Gregorio Armeno – zagłębie neapolitańskich szopek bożonarodzeniowych

Główną ulicąneapolitańskiego Starego Miasta jest via Tribunali, od której odchodzi wiele małych uliczek. Jedną z nich, którą warto przejść się, niezależnie od pory roku, jest San Gregorio Armeno, pełna sklepików sprzedających akcesoria do słynnych neapolitańskich szopek bożonarodzeniowych. W większości są to piękne, rzemieślnicze, ręcznie robione wyroby. Spotkamy też przedmioty, które w danym momencie są modne, co wpływa negatywnie na urok tego miejsca.  

Cmentarz Fontanelle

Podczas naszego wyjazdu chcieliśmy odwiedzić Cmentarz Fontanelle w dzielnicy Matedei. Jest on wykuty w skale, a w jego wnętrzu znajdują się równo poukładane oraz zadbane, wypolerowane czaszki, o które dbają mieszkańcy Neapolu. Wierzą oni, że ich adoptowaniem oraz odwiedzaniem zeskrobią sobie wsparcie siły wyższej. Niestety cmentarz pozostaje zamknięty, a my mogliśmy zobaczyć mniej reprezentatywną stronę miasta oraz mamy powód by wrócić do stolicy Kampanii jeszcze raz.

Katakumby w Neapolu – San Gennaro i San Gaudioso

Nie udało nam się zobaczyć cmentarza, ale weszliśmy do katakumb. Zlokalizowane są one zaledwie kilkaset metrów od siebie i obowiązuje do nich jeden bilet (11 EUR), a zwiedzanie odbywa się tylko z przewodnikiem. San Gennaro są większe niż kameralne San Gaudioso i robią większe wrażenie. Co ciekawe, mimo, że katakumby są w ziemi to tak naprawdę znajdują się na wysokości miasta, ponieważ znajdują się we wzniesieniu.

Innymi atrakcji, które można zwiedzić w Neapolu są:

• jego podziemia Napoli Sotterranea i Galleria Borbonica
• Narodowe Muzeum Archeologiczne,
• Muzeum Capodimonte z dziełami wielkich mistrzów
• Klasztor oraz kościół św. Klary (Santa Chiara).

Kult Maradony

Ale Neapol to nie tylko piękne widoki, monumentalne zabytki czy mroczne podziemia. To także sport, który czuć na każdym kroku. Ulice, balkony ozdobione są kolorami klubu SSC Napoli, a każdy mecz drużyny to święto.

Specjalne miejsce w sercach Neapolitańczyków ma Diego Maradona, którego wpływ na miasto i klub wychodzi poza grancie sportu. Był on związany z SSC Napoli w latach 1984-1991. W tym okresie, pomógł on wybić się nieodnoszącemu do tej pory klubowi z południa, przynosząc chwałę miastu. Jest on symbolem oporu wobec dyskryminacji południa Italii przez regiony z jej północy, a także obrazem dumy i nadziei mieszkańców stolicy Kampanii. Dzięki swojej pasji, niezłomności i charyzmie stał się ulubieńcem tłumu. A jego prywatne problemy i widoczne wady uczyniły go bardziej „ludzkimi” w oczach innych.

Dziś stadion Napoli nosi nazwę na cześć tego wielkiego idola miasta, a wiele ścian neapolitańskich budynków zdobią murale z podobizną Maradony. Najsłynniejszy znajduje się przy Largo Maradona, w dzielnicy Hiszpańskiej. Warto się tam przejść, aby poczuć sportową atmosferę Neapolu.

Obowiązkowym punktem każdej wycieczki do Neapolu, powinno być nie tylko spróbowanie tutejszej pizzy, ale także tradycyjnych słodkich wypieków: sfogliatella i babà w towarzystwie espresso bądź cappuccino. Pierwszy z nich to włoskie ciasta w kształcie muszli, wypełnione masą migdałową i słodką ricottą, natomiast drugie to biszkopt nasączony syropem alkoholowym, najczęściej rumowym.

Neapol to miasto wielu oblicz, w którym warto „się zgubić”, przespacerować się przez jego dzielnice, poznając różnorodne jego oblicza. To lokalizacja pełna włoskiego temperamentu. To także dobra baza wypadowa do wyjazdu w inne rejony Kampanii, w tym wycieczki na Wezuwiusza czy Wybrzeże Amalfi, o czym pewnie napiszę w kolejnym artykule.